De evolutie van 27MHz in Nederland; van illegale praktijken naar wettelijke regels
In 1980 trad de MARC (Machtigingsregeling Alternatieve Radio Communicatie) in Nederland in werking waarmee het gebruik van de 27MHz band werd gelegaliseerd. Het is echter naïf om te denken dat er voor die tijd geen uitgebreide communicatie op deze band plaatsvond. Apparatuur, vooral geimporteerd uit de Verenigde Staten en West-Duitsland werd al jarenlang illegaal gebruikt. Deze apparatuur is nu overigens waardeloos omdat ze niet zijn goedgekeurd door de PTT en werkt met een andere modulatie methode (AM in plaats van FM) dan onder de MARC toegestaan.
Het wijdverbreide gebruik van illegale 27MHz apparatuur dwong de Nederlandse overheid uiteindelijk om de band vrij te geven voor vrije radiocommunicatie. Het aantal gebruikers was zo groot geworden dat effectief opsporingsbeleid niet meer mogelijk was voor welk in beslag genomen set werden er tien de grens over gesmokkeld. Daarnaast voerden talrijke CB-clubs actief actie voor legalisering van de 27MHz met de nadruk op sportief gebruik van de band. Hierdoor wisten ze de PTT en de overheid voor hun standpunt te winnen. Een gereguleerde 27MHz was immers beter dan een onvermijdelijke wildgroei.
De legalisatie van de “burgerband” liet in Nederland lang op zich wachten. In de Verenigde Staten begon het allemaal al vlak na de Tweede Wereldoorlog. In 1947 gaf de Federal Communications commission (FCC) het gebruik van tweewegcommunicatie over korte afstanden vrij. Tegenwoordig zijn er drie verschillende CB-klassen in de Verenigde Staten: A, C en D. Klasse B, die uitsluitend op 465MHz werkte, werd in 1968 afgeschaft wegens slechte resultaten.
Klasse A biedt de mogelijkheid om met 16 kanalen te opereren in de frequentiegebieden 462,55 t/m 462,725MHz en 467,55 t/m 467,725MHz met maximaal vermogen van 60 watt (input) of 48 watt (output) waarbij zowel AM als FM zijn toegestaan. Klasse C regelt het gebruik in de 27MHz band voor radiomodelbesturing, garagedeuropeners enz. zonder gesproken woord. De grote doorbraak in Amerika kwam echter in 1958 toen de FCC tweeentwintig kanalen in de 27MHz band voor CB beschikbaar stelde, wat klasse D werd. Dit was oorspronkelijk de 11-meter amateurband, bedoeld voor betrouwbare tweewegcommunicatie tussen burgers. Later kwamen er meer kanalen bij en vanaf 1 januari 1977 werd de CB-band uitgebreid tot 40 kanalen.
In Amerika zijn vrachtwagenchauffeurs de voornaamste gebruikers van CB-radio’s vooral op lange afstanden over de highways. De energiecrisis van 1973 en een grote ‘truckers’ demonstratie in 1974 zorgden voor extra publiciteit, wat leidde tot een enorme populariteit van CB-radio’s in de VS. Op dit moment zijn er naar schatting ruim dertig miljoen apparaten in gebruik bij ruim dertien miljoen licentiehouders.
In Europa begon de introductie van CB-radio in Scandinavië ondanks de grote overheidsbemoeienis in die landen. Praktische overwegingen gaven de doorslag, het uitgestrekte, dunbevolkte landschap was ideaal voor CB-gebruik. Zweden begon al in 1961 met een beperkt CB-licentiesysteem. Denemarken volgde, aanvankelijk met een vermogen van 100 milliwatt, later verhoogd naar 0,5 watt, wat leidde tot een explosieve groei van CB-gebruik.
In West-Duitsland stamt de huidige CB-regeling uit 1975, toen 12 kanalen in de 27MHz band werden vrijgegeven waarbij zowel AM als FM werd toegestaan. Illegale apparatuur wordt daar streng gecontroleerd en bestraft. De groei van CB in West-Duitsland heeft ook invloed gehad op Nederland, waar het relatief makkelijk was om illegale apparatuur uit Duitsland te verkrijgen.
Andere Europese landen hebben ook radiocommunicatie op de 27MHz band toegestaan, hoewel het Verenigd Koninkrijk zich hiertegen heeft verzet vanwege de verwachte storing bij radio, televisie en afspeelapparatuur. In Nederland is de wetgeving gebaseerd op de nieuwste CEPT-aanbeveling voor de 27MHz band met een maximum van 22 kanalen en een maximaal vermogen van 0,5 watt.
De invoering van de MARC in Nederland werd gezien als een noodzakelijke ontwikkeling om de wildgroei van illegale apparatuur tegen te gaan. De Nederlandse wetgeving liep echter uit de pas met andere Europese landen wat problemen veroorzaakte bij het gebruik van goedgekeurde apparatuur over de grens. Ondanks deze uitdagingen werd de MARC beschouwd als een verbetering ten opzichte van het totale verbod op CB-radio dat eerder van kracht was.
Bron: Briel, Robert “Het CB handboek”, 1980
27MHz vakjargon
NAVO-spellingsalfabet: Veel illegale zendamateurs hadden de goede gewoonte om hiervan gebruik te maken bij het spellen van hun call. Voor de officiële zendamateurs was dit alfabet reeds verplicht gesteld.
Kappa!: Dit wordt gezegd zodra het tegenstation stopt met zenden en voordat het andere tegenstation met zijn antwoord begint. Zoiets als "begrepen!". Is een verbastering van het Engelse "copy", wat een bevestiging van ontvangst is.
Breaky-Breaky!: Dit wordt gezegd als iemand wil deelnemen aan het gesprek. Zo iemand wordt een "breaker" genoemd.
Fietsen: Naar een vrij kanaal zoeken. Men ontmoette elkaar op kanaal 14 (het oproepkanaal) en een van beiden zocht een vrij kanaal. Daarna "fietste" men naar dit vrije kanaal.
Knijper: Iemand die al dan niet tijdens een gesprek zijn zender aanzet, blijft uitzenden maar niets zegt, meestal met als doel zijn tegenstations te pesten en zo het gesprek onmogelijk te maken. Het knijpen komt van de bekende microfoons die een schakelaar hebben aan de zijkant waarin geknepen moet worden om de radio te laten zenden, de zogenoemde PTT-knop (push to talk). Een dergelijke microfoon wordt ook wel een "handknijpertje" genoemd.
Kacheltje, stoof, lineair of naverbrander: Met deze vier uitdrukkingen wordt een eindtrap (lineair) bedoeld die het zendvermogen aanzienlijk omhoog brengt. Deze eindtrappen zijn in Nederland illegaal, maar in alle soorten en maten te verkrijgen: de kleintjes die het vermogen oppeppen tot 15 watt maar ook grotere, tot wel 1000 watt. De term "kacheltje" komt voort uit het feit dat deze apparaten en dan voornamelijk de grote modellen een flinke warmte produceren zodra ze in bedrijf zijn.
Mike: Hiermee wordt de microfoon bedoeld, typerend voor de zendontvanger.
QSL/QSO-kaart: Vaak originele, zelfgemaakte briefkaartjes die CB'ers elkaar toesturen na een "QSO", dat wil zeggen een verbinding. Dit gebeurde voornamelijk in de begintijd en is tegenwoordig onder CB'ers vrijwel in onbruik geraakt.[4]
Staande-bij: Verbastering van het Engelse woord standby. Een CB'er is staande-bij zodra hij niet actief deelneemt aan gesprekken maar wel aan het luisteren is via het (onderling afgesproken) oproepkanaal.
S-je 9: Op een puntenschaal van 1 tot 9 geeft men de signaalsterkte aan, tegenwoordig meestal te zien op de ontvanger met leds: Hoe meer er oplichten hoe beter het signaal. De oude analoge wijzers hebben een groen gedeelte tot aan S9, daarna staat er op de rode schaal 10-20-30-50, men spreekt dan van 10 over 9 of 10 dB.
Volle bak: De meest gebruikte term, als antwoord op de vraag van een zender hoe sterk het signaal overkomt bij een ontvanger, waarbij de signaalmeter volledig (maximaal) uitslaat.
Radiootje 5: Op een puntenschaal van 1 tot 5 geeft men de 'verstaanbaarheid' (modulatie/readability) aan. Dit heeft meestal te maken met de kwaliteit van de microfoon.
Roger beep of Rogerpiep: Een pieptoon die te horen is zodra iemand stopt met zenden. Voornamelijk in gebruik op AM en SSB, omdat het daar nauwelijks te horen is wanneer iemand stopt met zenden. Dit in tegenstelling tot FM, waar de radio hard begint te ruisen zodra men stopt met zenden.
Code Rood!: Aanduiding dat de opsporingsdienst gesignaleerd is en men moet oppassen met het gebruik van "kacheltjes" en illegale frequenties.
Witte muizen: Hier wordt de opsporingsdienst (Rijksinspectie Digitale Infrastructuur, vroeger: AT, RDR of RCD) mee bedoeld, op zoek met peilwagens naar illegale zenders. Deze term werd vooral gebruikt in de tijd dat de 27MC-band nog niet was vrijgegeven.
Locken: Dit wordt veel gebruikt bij vooral tafelmicrofoons die een speciale knop, de lock, hebben zodat je niet de hele tijd de knop in hoeft te drukken.
Kleefvoet: Antenne met magneet voor op een auto of vrachtwagen.
1 op 1: Perfecte afstelling van de antenne, te meten met een SWR-meter (ook wel "Staande Golf Meter" genoemd). Andere waarden zijn bijvoorbeeld: 1:1,2 / (vrij goede afstelling) 1:3 (1 op 3): slechte afstelling antenne / (1 op 10):zeer slechte afstelling, waarschijnlijk sluiting in de plug of geen massa genoeg. Degene is vaak niet te ontvangen door een ander station, of zeer slecht.
Spriet: De halvegolf- of 5/8-golfantenne is een lange antenne van rond de 5,5 meter (rond de 6,875 meter voor 5/8). Beide antennes kunnen kleine radialen onderaan de antenne hebben.
Tokkelen: Kletsen via de radio. Verbastering van talking.
Alfakanalen: Bij de indeling van de kanalen is er een standaardkanaalscheiding van 10 kHz, bij kanaal 3, 7, 11, 15 en 19 is de ruimte groter (20 kHz), dit noemen we alfakanalen (tussenkanalen of alpha channels) en deze worden vaak gebruikt als de standaardkanalen "vol" zaten. Het gebruik van deze kanalen is niet toegestaan, ze werden gebruikt voor draadloze afstandsbedieningen van speelgoedautootjes en -vliegtuigjes. Storingen kwamen vaak voor en vliegtuigjes stortten dan ook vaak neer. Tegenwoordig worden deze kanalen hierdoor niet meer gebruikt.
Callen (Roepen): Proberen contact te leggen met andere 27MC'ers, op de FM wordt meestal is er iemand staande-bij? geroepen terwijl op de SSB meestal de callsign en frequentie worden geroepen in de vorm van Cq Cq (callsign) on (frequentie).
'73's: Aan het einde van een verbinding "Hartelijke groeten". Term afkomstig van (gelicenseerde) zendamateurs, maar wordt ook wel op de 27 MC gebruikt. Strikt genomen is de uitdrukking '73's onjuist, omdat 'Hartelijke groeten' reeds meervoud is. Correct is '73', zonder de 's' aan het einde.
QRT: Stoppen met zenden en de zender uitzetten. Term afkomstig van telegrafisten en (gelicenseerde) zendamateurs, maar wordt ook wel op de 27 MC gebruikt.
Vossen: Hierbij wordt gebruik gemaakt van een verstopte 27 MC-zender/baken die afwisselende tonen op een vooraf afgesproken tijd en frequentie uitzendt. De bedoeling is dan om de zender (vos) daadwerkelijk zo snel mogelijk op te sporen.
Bron: WIkipedia
